Finland

Miesiąc temu chcąc się gdzieś ruszyć, gdziekolwiek!, kupiłam bilety na samolot do Turku. Czemu na północ? Bo byłam strasznie ciekawa jak tam jest. Po prostu. Dwa dni gościłam u pewnego Węgra, a trzy u przesympatycznej Finki Emmi. W domach ciepło, ale na zewnątrz, wiadomo, ZIMNO (4 - 8 stopni Celcjusza w dzień, a i tak miałam szczęście, że taka ładna pogoda była !). W Turku pełno sklepików pasmanteryjnych. (porównywalnie do tych w Gdyni na ul.Świętojańskiej)Po ubiorze Finów widać że tam zagldają .Emmi robi prześliczne rzeczy na drutach z włóczki - rękawiczki, skarpetki itd. Oczywiście bez tego zaopatrzenia nie rusza się zimą z domu.

 Z kolei na straganach turystycznych wszystko jest Made in Finland! 

O robótkach ręcznych na południu Finlandii

Obowiązkowo chciałam iść do Luostarinmäki Handicrafts Museum,  niestety na miejscu informacja "czynne od maja".  Jedyne co mam z tej wycieczki to zdjęcie zza płotu...

Na szczęście odwiedziny w Muzeum Narodowym w Helsinkach okazały się bardziej owocne. Wejście za 6 Euro. Spędziłam tam chyba z 4 godziny. Chociaż wydaje się, że mamy łatwy dostęp do wiedzy informacje które znalazłam w muzeum ciężko jest mi aktualnie znaleźć w internecie. Dlatego chcę się podzielić tym co wiem może komuś z was się przyda. :)

Fińskie ludowe wrzeciona i przęśliki.

Koronka klockowa ( Bobbin lace)

Koronka klockowa wykonywana jest za pomocą drewnianych szpulek (klocków), pogrupowanych po cztery i przeplataniu ich. Koronka umocowana jest na poduszce na której umieszczony jest wzór.

W Finlandii dużą rolę w upowszechnieniu koronki klockowej i innych sztuk użytkowych odegrał Kościół Katolicki. Rzemiosło to było szczególnie wspierane w XVIII wieku przez Towarzystwo Ekonomiczne Finladni (Economic Society of Finland). Tkaniny w kościołach początkowo zdobione złotymi i srebrnymi nićmi, zaś następnie, zastąpiono je właśnie koronką klockową. W dokumentach do końca XVII wieku określano tę robótkę jako knytning ( dziś używa się w  ang. knitting - dzianie, dziewiarstwo) termin ten bezpośrednio pochodzi z języka karelskiego od słowa nytinki.  O tym jakie znaczenie i cenę miały koronki może świadczyć dekret królewski o luksusowych przedmiotach z 1664 roku, który mówił, że zmarli powinni być chowani skromnie, bez złota, srebra i bez koronek. Z koronki klocowej zasłynęło w XVIII wieku miasto Rauma na zachodnim wybrzeżu. Produkty pochodzące z tego miasta były sprzedawane na terenie całego kraju.  Praktycznie w każdym domu był ktoś kto zajmował się tym rzemiosłem. Lokalne wzory nazywano od ich twórczyń np. kaisastiina, reganta, sukanderska i seneooska itd. Najsłynniejsza z nich to Kaisa Frimodig (tworzyła w Szwecji i Finlandii ).

Koronki klockowej używano do wykończeń  nakryć głowy zwanych tykkimyssy, które miały podkreślać dorosłość kobiety, dla odróżnienia młode dziewczyny nosiły jedwabne wstążki ( Niestety nie dowiedziałam się dokładnie które kobiety nosiły te czepki, wydaje mi się, że jest jest to coś podobnego jak noszenie chust wśród zamężnych kobiet i wianków przez panny ale są to tylko moje przypuszczenia). Tykkimyssy były rozpowszechnione szczególnie w XVIII wieku wśród mieszczek i kobiet chłopskich . Koronki do tych czepków były sprzedawane głównie w Rauma w XVIII i XIX wieku na sztuki bądź na łokcie.

Koronki wykonane w Jääski (dziś Lesogroskij), Käkisalmi ( dziś Prioziorsk), Ävräpää znane jako nyytinki były przeznaczone do dekoracji krawędzi fartuchów, rękawiczek, chusteczek. Koronki Keralskie pohjanyytinki były wykonywane częściowo na podstawie projektów z XVII wieku i nowych wzorów. ( Temat Republiki Karelii jest bardzo ciekawy i będę musiała go kiedyś bardziej zbadać, nie mniej polecam przeczytać o niej choćby tylko na Wikipedii).

Już w 1597 roku Ewidencja Izby Celnej w Viipuri  wspomina przywozy koronki z Lubecki. Nyytinki były wykonane z lnu w ściśnięte wzory, farbowane w XIX wieku najczęściej na czarny, ciemno niebieski i brązowy kolor. W południowej Karelii do wykończeń używano techniki heden - embrodiery. ( Nie dogrzebałam się niestety na czym ta technika polega)
Koronki powstawały w różny sposób, każdy obszar miał troszkę inną technikę i tak w Rauma robiono je na poduszkach z otworem do którego były dołączone zwoje ze wzorem. Otwory były miejscem na wbicie szpilki pozwalającej zacisnąć supeł niezbędny do powstania koronki. Małe metalowe szpilki weszły w użycie w połowie XVIII wieku.W regionie Kymenlassko tradycyjnie noszono nakrycie głowy zwane tanu. Regionalne koronki były szerokie i dołączone do czepka lnianą nicią. Tutaj powstawały one bez pomocy układu dziurek na szpilki, co odbijało się na wzorach, które były robione zależnie od inwencji kobiety, która go tworzyła. Tutaj kobiety zamiast igieł wykorzystywały kręgi z okonia lub sandacza.